Kiracı ve ev sahipleri için kira zammının nasıl olacağı ve hangi miktarda yapılacağı merak konusudur. Dükkan kiracısı ya da konut kiracısı olmanız fark etmez. Her yıl her iki mülke de zam yapılır. Sözleşmede farklı bir husus kararlaştırılmadıysa iş yeri ve konut kiraları TÜFE’ye göre artış gösterir. Mülk sahiplerinin kira zammı yapabilmesi için ilk olarak kiracının 1 yıllık süreyi doldurması gerekir. Tam 12 ayı doldurduktan sonra mülk sahibi arayıp kira zammını yansıtarak bu ayki kirayı yatır demese bile sizin yatırma yükümlülüğünüz vardır. Yeni kira yılına girmeden mülk sahibi ile konuşup orta yolu bulmak sizin için daha iyi olacaktır.
Kiracı ve mülk sahipleri arasındaki birçok davanın kaynağı kira artışına bağlı olarak mülk sahiplerinin tahliye istemleridir. Son zamanlarda artan mülk kiraları hem iş yeri hem de konutları etkilemiştir. Aylık kazancının büyük bir kısmını kiraya vermek durumunda kalan kişiler bu konuda hesaplama yöntemlerini öğrenerek işin içinden çıkmaya çalışır.
Bizim hukuk sistemimizde kira zammını belirleyen iki kriter vardır. Bunlardan ilki sözleşmedir. Eğer kiracı ve kiralayan kira sözleşmesinde sözleşme süresi boyunca kira zam oranını farklı bir oran kararlaştırmışsa bu durumda belirlenen orana sadık kalarak artış yapmak zorundadır. Diğer bir kriter ise TÜFE’ye yani tüketici fiyat endeksine göre kira artış oranının belirlenmesidir. Kiracı ve kiralayan kira sözleşmesi yaparken kira artışı konusunda madde eklememişse ya da TÜFE’yi artış oranı olarak kabul etmişlerse bu durumda bu oran üzerinden diğer yılın kirası zamlı bir şekilde ödenecektir. Kararlaştırılan kritere iki taraf da bağlı kalmak zorundadır.
Yıllık TÜFE oranı devletin kurumları tarafından her yıl resmi olarak açıklanır. Son 12 ayın tüketici fiyat endeksine göre yılda 1 kereye mahsus olmak üzere kira zammı yapılacaktır. Yani tüketici fiyat endeksi bir bakıma kiracının ödeme gücünü ve hayat pahalılığını ortaya koyan bir durumdur. Eğer mülk sahibi TÜFE üzerinde bir fiyatı size zam olarak sunuyorsa bu durum yasal olmaz. Borçlar Kanunu madde 344 ve devamında kira zammına dair birçok ayrıntı vardır. Merak ettiklerinizi buradan da öğrenebilirsiniz.
Ev sahibi ne kadar zam yapabilir?
İş yeri kira artışı neye göre belirlenir ya da ev kira zammı neye göre yapılır diye merak ediyorsanız açıp Borçlar Kanunu’nun ilgili maddelerini de okuyabilirsiniz. Mülk sahibi sözleşmede başka bir artış oranı kararlaştırılmadıysa o zaman TÜFE oranına sadık kalmak zorundadır.
Kira miktarının neredeyse iki katına kadar ulaşan ya da TÜFE oranını geçen kira zammını kiracı kabul etmek zorunda değildir. Ev sahibi TÜFE’den fazla bir miktar yatırmanızı istiyorsa ve sizi mülkünden çıkarmakla tehdit ediyorsa bulunduğunuz yerden çıkmak zorunda değilsiniz. Mülk sahibi sizi çıkarmak için mahkemeye başvurabilir. Ancak mahkeme de sizin haklı olduğunuza karar vereceğinden TÜFE oranı üzerinden yeni kiranızı ödemeye devam edersiniz. Yalnız artış miktarı küsuratlı ise bu küsurattan az yatırmamaya özen gösterin. Yeni kira döneminin üzerinden 1 yıllık süre geçti ve iki taraftan da zamma ilişkin bir süre ses çıkmadı. Mülk sahibi bu yıl kiraya artış yapmayacağını söyler ise o durumda zamlı kira ödemenize gerek yoktur.
Diyelim ki 1 yıllık kira süresini doldurdunuz ve gelecek birkaç ayı da kira zammını ekleyerek yatırmadıysanız birkaç ay sonra o miktarları mülk sahibinin isteme hakkı vardır. Daha önce söyleseydi yatırırdım aradan 5 ay geçti yatırmam, hakkı yok gibi bir durum söz konusu değildir. Bu miktarı mülk sahibi sizden dava açarak bile alabilir.
Kira Artışı Nasıl Hesaplanır?
Her yıl işyeri ve konutların kira zammı nasıl hesaplanır konusunda kiracılar telaşa düşer. Yol göstermesi açısından örnekle açıklayalım. Aylık kiranız 3 bin TL olsun. TÜFE ortalaması ise resmi olarak % 20 olarak açıklansın. Bu durumda 3.000 X 20 / 100: 600 TL olarak zam uygulanması yasaldır. 3 bin TL ile yüzde 20 olan TÜFE oranı çarpılır ve çıkan sonuç 100’e bölünür. Böylece artış miktarı bulunabilir. Küsuratlı olduğu zamanlarda da yuvarlama yapıp yatırmanız önemlidir. 3 bin TL’lik kira örneğinde yeni kira miktarınız 3600 TL olacaktır. Resmi olarak açıklanan TÜFE oranını takip edip ona göre kira zammını hesaplayabilirsiniz.
.jpg)
